Con người tự do là người mà được sống như họ muốn, không bị ép buộc, không bị cản trở và cũng không bị giới hạn; người mà những sự lựa chọn của họ không bị cản trở, người có khao khát thành công, người không bị sa vào những thứ khiến họ khó chịu.
EPICTETUS, DISCOURSES, 4.1.1–3a
Có ai muốn sống trong sự dối lừa, sự thất bại, sự sai lầm, sự vô kỷ luật và trong lối mòn nhàm chán? Không ai cả.
Những con người tầm thường, những kẻ không sống như họ thực sự mong ước, bởi vậy sẽ không có được tự do.
Thật đáng buồn khi xét nghĩ về việc con người đang dành bao nhiêu thời gian mỗi ngày để làm những việc “họ phải làm” – đó không phải những bổn phận cần thiết như công việc hay gia đình mà là những nghĩa vụ khác mà chúng ta phải gánh lấy chỉ bởi sự phù phiếm hay sự thiếu hiểu biết. Xem xét những việc chúng ta đang cố làm chỉ để chứng tỏ điều gì đó với người khác hay những đoạn đường ta sẽ đi để có thể đáp ứng những thôi thúc, thỏa mãn những ước muốn mà chúng ta thậm chí không mảy may nghi ngờ tí chút nào.
Ở một trong những lá thư nổi tiếng của mình, Seneca chú ý đến mức độ thường xuyên ở những con người quyền thế làm nô lệ cho chính đồng tiền của mình, địa vị của mình, tình nhân của mình và thậm chí cho cả chính nô lệ của họ. “Không có chế độ nô lệ nào nhục nhã hơn là làm nô lệ cho chính mình” – Ông châm biếm.
Và có vẻ chúng ta luôn được thấy chế độ nô lệ kiểu này, vô số những sự kiện, cuộc hội họp mà chúng ta đã quá bận để có thể tham gia nhưng vẫn không từ chối mà nhắm mắt đưa chân. Chúng ta quá sợ để thoát ra khỏi lề thói xã hội đã thâm căn cố hữu này, chúng ta cần sức mạnh của sự từ chối.
Thi thoảng hãy kiểm tra lại những bổn phận và nghĩa vụ bạn đang gánh vác. Bao nhiêu trong chúng là do bạn tự áp đặt cho mình mà không nhận thức được? Bao nhiêu trong đó là thực sự cần thiết?
Con số kết quả có khiến bạn ngạc nhiên?
Bạn có thật sự tự do như bạn nghĩ?
Series Daily Stoic Based on Daily Stoic by Ryan Holiday
2 Comments